عنوان مقاله
زبان مادری ظرفیتی برای تقویت کتاب خوانی
کتاب صوتی به زبان مادری؛ رویکردی نوین برای ترویج کتابخوانی در اقوام ایرانی
مقدمه
ترویج کتابخوانی در جامعه ایرانی با چالش‌های متعددی روبروست؛ از سرانه پایین مطالعه تا دسترسی محدود به منابع متناسب با نیازهای اقشار مختلف. در این میان، استارتاپ «شنوبوک» با رویکردی نوآورانه، تلاش دارد با تولید کتاب‌های صوتی به زبان مادری اقوام ایرانی، به این چالش‌ها پاسخ دهد و فرهنگ مطالعه را در میان اقشار مختلف جامعه گسترش دهد. در ادامه، به دیدگاه این استارتاپ خلاق که در حوزه کتاب‌های صوتی فعالیت می‌کند، پرداخته‌ایم.
زبان مادری؛ میراثی زنده و ارزنده
از لحظه تولد، نخستین ارتباط ما با جهان از طریق زبان مادری شکل می‌گیرد. زبان مادری نه‌تنها ابزار ارتباطی ماست، بلکه ریشه‌های فرهنگی، سنت‌ها و هویت ما را نیز در خود جای داده است. اهمیت این زبان تا حدی است که یونسکو روز ۲۱ فوریه (۲ اسفند) را به عنوان روز جهانی زبان‌های مادری نام‌گذاری کرده است تا بر ضرورت حفظ و تقویت آن تأکید کند.
ایران، کشوری با تنوع فرهنگی و زبانی فراوان، دارای ۷۶ زبان و گویش مختلف است. این تنوع زبانی، گنجینه‌ای فرهنگی است که حفظ آن به مثابه حفظ هویت ملی محسوب می‌شود. با این حال، بسیاری از این زبان‌ها و گویش‌ها در خطر فراموشی قرار دارند و باید برای پاسداری از آن‌ها تلاش کرد.
جای خالی زبان مادری در حوزه کتاب
با وجود علاقه ذاتی افراد به زبان مادری، بسیاری از آثار ادبی و کتاب‌های علمی یا آموزشی برای اقوام مختلف ایران به زبان مادری آن‌ها تولید نشده‌اند. ۴۹ درصد جمعیت کشور را اقوام ترک، کرد، لر، بلوچ، عرب و سایر اقوام تشکیل می‌دهند که عمده ارتباطات روزمره خود را به زبان مادری انجام می‌دهند. تولید کتاب‌هایی به زبان مادری برای این اقوام می‌تواند نه‌تنها علاقه آن‌ها به مطالعه را افزایش دهد، بلکه به انتقال فرهنگ و سنت‌های محلی نیز کمک کند.
بر اساس تحقیقات علمی، افراد هنگام استفاده از زبان مادری انرژی کمتری صرف می‌کنند و مطالب را بهتر درک می‌کنند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که استفاده از زبان مادری در تولید محتواهای آموزشی و فرهنگی، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر یادگیری و اشتیاق افراد داشته باشد.
شنوبوک؛ ایده‌ای برای ترویج کتابخوانی
استارتاپ شنوبوک با هدف ترویج کتابخوانی و پاسخ به نیازهای اقوام مختلف ایرانی، به تولید کتاب‌های صوتی به زبان مادری پرداخته است. این استارتاپ با ایده‌ای نوآورانه، کتاب‌ها را به زبان‌های مختلف اقوام ایرانی ترجمه و روایت می‌کند تا از طریق ارتباط مؤثرتر با مخاطبان، فرهنگ مطالعه را گسترش دهد.
شنوبوک همچنین به جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی کتابخوانی توجه داشته است. با افزایش هزینه‌های چاپ و قیمت بالای کتاب‌های چاپی، بسیاری از افراد به دلیل محدودیت مالی از مطالعه محروم می‌شوند. کتاب‌های صوتی شنوبوک، با کاهش هزینه تولید و ارائه اشتراک‌های مقرون‌به‌صرفه، دسترسی آسان و گسترده به محتواهای فرهنگی را برای اقشار مختلف جامعه فراهم کرده‌اند.
مهارت نویسنده در شنوبوک
انتخاب جرئیات مهم زمانی معنا دار می شود. که به اندازه ی کافی خلاصه باشد تا در قعر حافظه ی کوتاه مدت شنونده ذخیره سازی و ماندگار گردد.
و نکته ی مهم ؛
و اینبار عمق فرآیندی است که در رابطه با عمق اطلاعاتی که داده شده در حافظه ی بلند مدت مخاطب ثبت می‌شود.
شنوبوک با تبحر خطوط عمیق کتاب را به تصویر کشانده و جان کلام را به جان راهی داستان پیوند می‌زند.
اکنون نویسنده به زیبایی ایشان را دعوت به خواندن و برسی دقیق تر کتاب می کند.
همچنین شنوبوک یک حافظه ی دیگر در اختیار شما قرار می دهد . که در زمینه ی هجی کردن کلمات ، علامت‌گذاری و دستور زبان فارسی با گویش های محلی شما را یاری کند.
چنین نرم افزاری ارزش بارها کاوش و مطالعه ی روزانه را دارد.
فرهنگ شنیدن و روایت کردن
شنوبوک با یادآوری سنت‌های کهن ایرانی، به احیای فرهنگ شنیدن و روایت کردن داستان‌ها و حکایت‌ها پرداخته است. در گذشته، خانواده‌های ایرانی به روایت داستان‌ها و حکایات توسط بزرگان خود گوش می‌دادند و این سنت نقش مهمی در انتقال ارزش‌ها و آموزش غیرمستقیم داشت. اکنون، شنوبوک تلاش دارد این فرهنگ را با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین دوباره به خانواده‌ها بازگرداند.
تأثیر کتاب‌های صوتی بر سرانه مطالعه
سرانه مطالعه در ایران، طبق آمار رسمی، تنها ۱۶ دقیقه در روز است؛ آماری که فاصله زیادی با کشورهای پیشرو در کتابخوانی دارد. به‌عنوان مثال، سرانه مطالعه در هند حدود ۱ ساعت و ۵۲ دقیقه است. یکی از دلایل پایین بودن سرانه مطالعه در ایران، نبود کتاب‌هایی است که برای اقشار مختلف جامعه مناسب‌سازی شده باشند.
کتاب‌های صوتی، به‌ویژه آن‌هایی که به زبان مادری تولید شده‌اند، می‌توانند با کاهش موانع مطالعه، به افزایش سرانه مطالعه کمک کنند. افراد می‌توانند حتی در زمان‌های کوتاه و پراکنده روزانه، مثلاً هنگام رانندگی یا انجام کارهای روزمره، به کتاب‌های صوتی گوش دهند و از این طریق به رشد شخصی و فرهنگی خود کمک کنند.
نتیجه‌گیری
زبان مادری، پلی است میان هویت فرهنگی و آموزشی. تولید کتاب‌های صوتی به زبان مادری، گامی مؤثر در جهت حفظ این هویت و ارتقای فرهنگ کتابخوانی است. استارتاپ شنوبوک با رویکردی نوآورانه، تلاش دارد این ظرفیت را به کار گیرد و جامعه‌ای کتاب‌خوان‌تر بسازد.
امید است با حمایت از چنین ایده‌هایی و ترویج فرهنگ مطالعه، فردایی روشن‌تر برای همه اقوام ایرانی رقم بزنیم. در این مسیر، مسئولیت ما تنها به کتابخوانی محدود نمی‌شود، بلکه شامل پاسداشت زبان‌ها و فرهنگ‌های بومی نیز هست. شنوبوک، با تلفیق نوآوری و احترام به میراث زبانی، نشان داده است که چگونه می‌توان با یک ایده خلاقانه، تغییرات بزرگی در جامعه ایجاد کرد.
